Nowelizacja rozporządzenia zalesieniowego

Zmiany w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013, wprowadzone Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 kwietnia 2011 r. są wynikiem bieżących doświadczeń związanych z wdrażaniem przedmiotowego działania oraz mają na celu dostosowanie obowiązujących regulacji do zmian wynikających z przepisów Unii Europejskiej.
Najbardziej istotna zmiana to zwiększenie maksymalnej powierzchni, do której można uzyskać wsparcie do zalesiania z 20 ha do 100 ha. Zmiana będzie miała istotny wpływ na zwiększenie lesistości kraju – aktualnie praktycznie całość zalesień na gruntach niesta-nowiących własności Skarbu Państwa jest realizowana właśnie w ramach PROW 2007–2013.
Zwiększenie maksymalnej powierzchni przeznaczonej do zalesienia umożliwi beneficjentom, którzy uczestniczyli już w tym działaniu ubieganie się o pomoc na zalesianie nowych powierzchni. Tym samym nie wiąże się ono jedynie z zalesieniami wielkoobszarowymi.
Zaproponowane zmiany umożliwiają rolnikowi zalesianie maksymalnie 100 ha, jednak zalesienia te nie zawsze będą zlokalizowane w ramach jednego kompleksu. Oczekiwanym efektem jest również powodowanie napływu nowych beneficjentów przez podniesienie atrakcyjności działania dla potencjalnych wnioskodawców.
Powyższa zmiana wiąże się z koniecznością weryfikacji, czy wnioskodawcy – zwłaszcza zalesiający większe obszary gruntu – dokonują tego zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, co zapobiegnie ewentualnej degradacji siedlisk cennych przyrodniczo. Wobec tego warunkiem przyznania pomocy na zalesianie, ujętym w nowelizacji rozporządzenia, jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, w przypadku gdy planowane zalesienie jest przedsięwzięciem, którego realizacja wymaga, uzyskania takiej decyzji. Takimi przedsięwzięciami w ramach zalesień z PROW są:
1) zalesienia powyżej 20 ha,
2) zalesienia użytków innych niż orne, znajdujących się na obszarach objętych formami ochrony przyrody,
3) zalesienia użytków innych niż orne, znajdujących się w otulinach form ochrony przyrody.
Zwiększenie maksymalnej powierzchni do zalesienia do rozmiaru 100 ha spowodowało także konieczność precyzyjniejszego określenia powierzchni gruntu o nachyleniu powyżej 12° na gruntach przeznaczonych do zalesienia. Na tak dużych powierzchniach istnieje duże prawdopodobieństwo, iż grunty o nachyleniu powyżej 12° mogą występować w zdecydowanej mniejszości w stosunku do powierzchni o korzystnym nachyleniu. Obecnie zmiana niesie za sobą określenia w mapie geodezyjnej będącej załącznikiem do planu zalesiania oznaczenie powierzchni gruntu lub jego części o nachyleniu terenu powyżej 12°. Bardzo korzystnym rozwiązaniem jest również możliwość zalesienia powierzchni poniżej 0,51 ha jeśli powierzchnia ta graniczy z lasem. Definicja lasu zawarta w art. 30 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1974/2006 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) nie dyskwalifikuje zalesienia na gruntach mniejszych niż 0,51 ha oraz węższych niż 20 m przyległych lub będących w środku kompleksu leśnego. Powyższa definicja ma na celu jedynie ograniczenie powstawania rozdrobnionych kompleksów leśnych. W związku z tym obszary mniejsze niż 0,51 ha bezpośrednio przylegające do lasu lub uprawy leśnej mogą kwalifikować się do wsparcia w ramach działania zalesianiowego. Za proponowanym rozwiązaniem przemawia ponadto fakt, iż specyfiką Polski jest duże rozdrobnienie własności gruntów użytkowanych rolniczo, zarówno co do powierzchni, jak i szerokości działek. To zaś zasadniczo ogranicza możliwość ich zalesiania z uwagi na niespełnianie dotychczasowych wymogów minimalnej powierzchni i szerokości działki.Zmiana wynika bezpośrednio z propozycji, jakie strona polska zgłosiła do PROW 2007–2013. Obecnie minimalna powierzchnia granicząca
z lasem, do której można uzyskać wsparcie wynosi 0,1 ha. Jest to także minimalna powierzchnia działki, do której może być przyznana pomoc we wszystkich działaniach obszarowych PROW 2007–2013.Pozostałe zmiany mają raczej charakter uszczegółowiający w zakresie obowiązujących już przepisów krajowych i unijnych:
• ustalanie wysokości pomocy na podstawie maksymalnego kwalifikowanego obszaru (powierzchni ewidencyjno-gospodarczej PEG  – powierzchnia wyznaczona na podstawie zdjęć lotniczych) – dotyczy schematu I zalesianie gruntów rolnych;
• ograniczenie składania materiału graficznego do wniosków o pomoc i wniosków o wypłatę przez rolników ubiegających się o pomoc w schemacie I;
• wprowadzenie obowiązku zaznaczania na materiale graficznym oczek wodnych o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m2 (do tej pory były to tylko rowy do 2 m i pomniki przyrody);
• doprecyzowanie przepisów odnośnie nakładanie sankcji i zmniejszeń;
• doprecyzowanie przepisu dotyczącego możliwości uzyskania pomocy przez spadkobiercę, w przypadku śmierci rolnika;
• wprowadzenie przepisu dotyczącego możliwości uzyskania pomocy przez następcę prawnego rolnika, w przypadku rozwiązania/przekształcenia rolnika.

Zmiany i uchylenia
Historia rozporządzenia w sprawie zalesiania gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–13 składa się z licznych nowelizacji oraz uchyleń.Pierwszy akt prawny nosi datę 18 czerwca 2007 r. (Dz.U. 2007, nr 114, poz. 786) i w tytule nie wspomina o latach obowiązywania PROW (2007–13). Jego nowelizacja nastąpiła już 21 września 2007 r. (Dz.U. 2007, nr 185, poz. 1316), zyskując w nazwie wspomniany przedział. Kolejna nowela przypadła na dzień 29 maja 2008 r. (Dz.U. 2008, nr 93, poz. 596), a zaraz po niej, 18 lipca (Dz.U. 2008, nr 134, poz. 853) nastąpiła kolejna zmiana.Bardzo istotna zmiana miała nosi datę 19 marca 2009 r., kiedy uchylono obowiązywanie aktu z roku 2007 (Dz. U. 2009, nr 48, poz. 309). Rozporządzenie przetrwało bez zmian dość długo, aż do 31 maja 2010 r. (Dz.U. 2010, nr 94, poz. 608).Ostatnia nowelizacja, której treść prezentujemy miała miejsce w kwietniu 2011 r. (Dz.U. 2011, nr 93, poz. 543).

Porad udziela: Bartosz Sołek z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

"Las Polski" 13-14/2011