Co warto przeczytać
Kieszonkowe atlasy
Kieszonkowy atlas drzew Kieszonkowy atlas skał i minerałów Solis 2006Obydwa prezentowane atlasy to zwięzłe, kieszonkowe wydawnictwa ułatwiające rozpoznawanie ponad 300 drzew i krzewów oraz podobnej liczby skał i minerałów. Autorem części poświęconej drzewom jest Allen Coombes, zaś drugiej - mineralogicznej Monica Price i Kevin Walsh. Są to przedruki wydawnictw zachodnich, które ukazały się na tamtejszym rynku w 2005 roku. W pierwszej części książek znajdziemy rozdziały informujące o układzie atlasów i sposobie korzystania z nich. Ponadto znajdują się tam ogólne informacje o sposobach identyfikacji roślin drzewiastych bądź skał, o tym, na jakie elementy w ich budowie i strukturze należy zwrócić uwagę, podejmując próbę ich identyfikacji. Dodatkowo w tomiku poświęconym skałom i minerałom w sposób ogólny zaprezentowano wiadomości o powstawaniu niektórych skał oraz o miejscach i sposobie ich poszukiwania.
Czytaj więcejAtlas kieszonkowy ptaków
Atlas kieszonkowy ptakówJ. Elphick, J. Woodward Solis 2006Konstrukcja atlasu jest zbliżona do opisanej w prezentowanych obok atlasach drzew oraz skał i minerałów. Każdy gatunek opatrzony jest zwięzłym komentarzem prezentującym jego najważniejsze cechy, biotop oraz szczegóły biologii i ekologii pomagające zidentyfikować dany gatunek. A zaprezentowano ich w książce 320. W oznaczaniu ptaków pomogą nam także liczne rysunki i zdjęcia, które w liczbie 4-5 umieszczono przy każdym opisie. Trzeba pamiętać, że zastosowany w atlasie podział na grupy jest inny niż obowiązujący w systematyce ptaków. Zabieg ten umożliwił autorom umieszczenie obok siebie gatunków zbliżonych wyglądem lub występujących w tym samym środowisku, co w niektórych przypadkach ułatwia szybką identyfikację.
Czytaj więcejMetody badań i ochrony sów
Metody badań i ochrony sów Romuald Mikusek (red.) Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków 2005Życie zwierząt nocnych znajduje coraz większą rzeszę obserwatorów i badaczy. Nic dziwnego, że od niedawna zaczęły powstawać profesjonalne publikacje opisujące różne aspekty ich biologii i ekologii. Większość z nich stoi na wysokim poziomie merytorycznym, co świadczy nie tylko o profesjonalizmie autorów, ale również o niemałych oczekiwaniach odbiorców. Podobnie jest i tym razem. Prezentowana książka to dzieło osiemnastu autorów, reprezentujących przeróżne instytucje, począwszy od pracowników parków narodowych, poprzez członków fundacji i stowarzyszeń przyrodniczych, a na naukowcach i urzędnikach ministerialnych skończywszy. Wiele innych osób pomogło w gromadzeniu materiałów. Nic dziwnego, że efekt jest doskonały.
Czytaj więcejStudia i Materiały CEPL nr 13 i 14
Studia i Materiały CEPL nr 13 i 14Dariusz Anderwald (red.) LZD SGGW 2006 Rosnąca rola edukacji widoczna jest niemal we wszystkich polskich lasach. Najwyraźniej widać to w nowoczesnych ośrodkach edukacji, na niezliczonych ścieżkach, w publikacjach i leśnych programach edukacyjnych. Nic dziwnego, że wśród leśników wzrasta też zainteresowanie tym, w jaki sposób najefektywniej przekazywać wiedzę przyrodniczą. Unaoczniła to X Konferencja Współczesne Zagadnienia Edukacji Leśnej Społeczeństwa, której pokłosiem jest 13 zeszyt Studiów i Materiałów Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie. Rola turystyki, rekreacji i zabawy w edukacji leśnej społeczeństwa, bo taki tytuł nosi ta publikacja, zawiera 22 referaty wygłoszone w trakcie konferencji. Wśród nich znajdziemy informacje o źródłach finansowania czy roli różnych form ochrony przyrody w edukacji. Znajdziemy też materiały poświęcone znaczeniu edukacji i ośrodków edukacyjnych, wpływie turystyki na środowisko leśne, a także konkretnym przykładom zabaw i wykorzystywaniu wiedzy przyrodniczej w procesie nauczania dzieci i młodzieży. Publikację kończy lista pokonferencyjnych wniosków. Wśród wielu ciekawych propozycji znajdziemy m.in. postulaty, by edukatorzy funkcjonujący w nadleśnictwach zostali włączeni do służby leśnej oraz że konieczne staje się znalezienie możliwości prowadzenia przez leśników edukacji odpłatnej.
Czytaj więcejNadleśnictwo Brzozów, zarys monografii
Nadleśnictwo Brzozów, zarys monografiiTomasz Masłowski, Grzegorz DziubaMuzeum Regionalne w Brzozowie 2006 Bogata historia i tradycja leśnictwa polskiego ma jeszcze wiele nieodkrytych kart. Wiele z nich tkwi w zakurzonych państwowych, kościelnych i prywatnych archiwach, a odwagi by je opracować i udostępnić starcza niewielu pasjonatom. Tomaszowi Masłowskiemu i Grzegorzowi Dziubie wystarczyło zapału i stworzyli książkę, którą warto polecić nie tylko jako ciekawe wydawnictwo, ale także jako przykład solidnie wykonanej pracy dokumentalistów. Co ważne, pracy wykonanej bez uprzedzeń, bo w publikacji znajdziemy wiele cennych informacji z czasów, gdy lasy Nadleśnictwa Brzozów szumiały w austriackim zaborze, w odrodzonej II RP, w okupowanej Polsce, PRL i w końcu w III RP (a może już i IV, bo książka prezentuje też najświeższe dane).
Czytaj więcejWśród śniegów i bagien tajgi Józef Broda (opr.)
Wśród śniegów i bagien tajgi Józef Broda (opr.) Wydawnictwo AR w Poznaniu 2004 Wydarzenia z 17 września 1939 r. wstrząsnęły Polską, a pamięć o nich i ich konsekwencjach do dziś pozostają bolesnym fragmentem historii naszego narodu. W nawiązaniu do tekstu prezentowanego obok, prezentujemy książkę niezwykłą i zarazem wstrząsającą. Jest to zbiór wspomnień leśników lub członków ich rodzin wywiezionych w 1940 r. do łagrów na daleką rosyjską północ. Relacje poprzedzone są obszerną przedmową prof. Brody, prezentującą ówczesne wydarzenie w szerszym kontekście, a także przybliżającą historię, cel i sposób realizacji sowieckich zsyłek. Słowa autora opracowania znajdziemy również w każdej z pośród pięćdziesięciu przedstawionych relacji. W krótkim wstępie opisują one postać autora (-ów) i charakter wspomnień. Często są też komentarzem lub przypisem umieszczonym w różnych punktach książki. Wskazują pewne nieścisłości, wyjaśniają pojęcia, zwroty, prezentują tło niektórych zdarzeń. Informują też o dokonanych skrótach poszczególnych tekstów pierwotnych. Są wyróżnione innym krojem czcionki, co sprawia, że łatwo odróżnić je od treści publikowanych wspomnień.
Czytaj więcejUstawa o lasach. Komentarz
Ustawa o lasach. KomentarzWojciech Radecki Difin 2006 Dla wielu osób podejmujących w lasach decyzje zmorą dnia codziennego jest prawo, w którym zmiany zachodzą równie często jak w pogodzie. Śledzenie ich wymaga dużej cierpliwości. A przecież nie wystarczy tylko wiedzieć, co się zmieniło, ale wypada te zmiany odpowiednio zinterpretować. I tu z pomocą może przyjść prezentowana książka, autorstwa wybitnego znawcy zagadnienia, kierownika Zespołu Prawa Ochrony Środowiska Instytutu Nauk Prawnych PAN. Poprzedni komentarz do Ustawy o lasach, choć ukazał się zaledwie dwa lata temu, nie jest już w pełni aktualny. W tym okresie znowelizowano samą Ustawę, zmieniono przepisy wykonawcze, uchylono ustawę o przeznaczeniu gruntów rolnych pod zalesienia. Parlament uchwalił też nową Ustawę o ochronie przyrody, której aktualny kształt również wpływa na interpretację zapisów komentowanej Ustawy o lasach.
Czytaj więcejUstawa o ochronie przyrody. Komentarz
Ustawa o ochronie przyrody. KomentarzWojciech Radecki Difin 2006 Książki Wojciecha Radeckiego od lat są kanonem wiedzy prawniczej, dotyczącej ochrony przyrody i pokrewnych dziedzin. Dodajmy, że chodzi o ochronę ujętą paragrafami ustaw, rozporządzeń itd. A ponieważ od lat urzędnicy i ustawodawca zarzucają nas nowymi przepisami, niemal z lubością zwiększając ich objętość i liczbę, dziś bez porad prawnika chronić przyrody już się nie da. Na szczęście są na świecie ludzie potrafiący łączyć pasję z wiedzą i doświadczeniem zawodowym, są też książki będące ich dziełem. Dzięki nim gąszcz przepisów staje się bardziej zrozumiały, a prawem przewidziany sposób działania bardziej klarowny.
Czytaj więcejPark narodowy w Puszczy Białowieskiej
Park narodowy w Puszczy Białowieskiej Simona Kossak Oficyna Wydawnicza Forest 2006 Przypadający na grudzień br. jubileusz 85-lecia ochrony najcenniejszych fragmentów Puszczy Białowieskiej obchodzony jest na wiele sposobów. Jednym z nich stał się album poświecony historii i współczesności Białowieskiego PN. Charakter tej książki doskonale określił we wstępie Józef Popiel, dyrektor BPN, pisząc: pełna twórczej pasji współpraca prof. Simony Kossak, zespołu fotografików i Oficyny Wydawniczej Forest zaowocowała powstaniem jedynego w swoim rodzaju dokumentu. Dokumentu zaświadczającego o nieprzemijającej potędze Królowej Puszcz Polskich - Puszczy Białowieskiej. I tak jest w istocie. Zarówno duży format książki, jak i liczba zdjęć mogą wskazywać na typowo pamiątkowy charakter wydawnictwa.
Czytaj więcejJaki to ptak 2
Jaki to ptak 2 płyta CD realizacja: Tomasz Ogrodowczyk Bedoń 2006 Zgodnie z ubiegłoroczną zapowiedzią Leśne Studio Filmowe ORWLP w Bedoniu wydało drugą część znakomitej płyty CD prezentującej głosy ptaków. Podobnie jak w pierwszej części płyta zawiera głosy 40 gatunków ptaków. Tym razem obok pospolitych skowronków czy sikor pojawiły się również gatunki rzadsze, np. muchołówka białoszyja, czy wręcz unikalne jak puchacz. Jednak większość prezentowanych głosów należy do ptaków, które można obserwować w całym kraju. Słuchając ponad 70 minut śpiewów i towarzyszących mu komentarzy, czytanych przez Janusza Szydłowskiego, odniosłem wrażenie, że omówienie dźwięków zostało przygotowane z jeszcze większą starannością niż w części pierwszej. Być może wynika to również z tego, że niektóre zaprezentowane gatunki posiadają bardzo szeroką gamę piosenek, głosów kontaktowych i wyrażających niepokój. Autor tekstów, znany z łamów "Lasu Polskiego" Dariusz Graszka-Petrykowski, w sposób mistrzowski dopasował komentarz do tego, co słyszymy z głośników. Jego treść w prosty, ale jednocześnie obrazowy sposób ułatwia nam poznanie ptasiego języka. W odpowiednich momentach wskazane są charakterystyczne frazy, a nawet pojedyncze dźwięki, po których można rozróżniać poszczególne gatunki. Przy omawianiu niektórych gatunków (gajówki, perkoza rdzawoszyjego, gęgawy) realizatorzy wpletli krótkie przykłady podobnych głosów wydawanych przez inne gatunki. Warto dodać, że płyta prezentuje nie tylko głosy ptaków, ale również inne dźwięki wydawane przez uderzenie dzioba o gałąź, klapanie nogami o wodę itp.
Czytaj więcejLasy i leśnictwo krajów Unii Europejskiej
Lasy i leśnictwo krajów Unii Europejskiejred. Eugeniusz Bernadzki IBL i CILP 2006 Lasy porastają trzecią część Europy i z różnych względów wykazują duże zróżnicowanie. Mają na to wpływ warunki klimatyczne, hydrologiczne, siedliskowe, ale również uwarunkowania historyczne, jak choćby stosunek do własności prywatnej. Dlatego nikogo nie powinien dziwić fakt braku jednolitego modelu leśnictwa w Unii Europejskiej. Nie dziwi również to, że leśnicy jednych krajów chcą poznawać zasady funkcjonowania leśnictwa w innych państwach. Różnice są czasem bardzo wyraźne, a usystematyzowany układ książki pozwala Czytelnikowi na szybkie ich zidentyfikowanie.
Czytaj więcejOchrona przyrody w lasach
Ochrona przyrody w lasach Ryszard Kapuściński PWRiL 2006Przed leśnikami stawiane są coraz wyższe wymagania z zakresu ochrony przyrody w lasach. O ile adepci studiów leśnych nie mają większego problemu ze zdobyciem najnowszej wiedzy z tego obszaru, o tyle dla leśników pracujących w zawodzie od kilku czy kilkunastu lat jest ona trudno dostępna. Przede wszystkim dla nich powstała ta książka. W sposób zwięzły prezentuje ona podstawy prawne ochrony przyrody w Polsce, jej formy, a także zagrożenia dla środowiska. Nowością dla tego typu poradników, a zarazem jego najwartościowszą częścią, jest obszerny rozdział poświęcony ochronie siedlisk przyrodniczych. Wynika on ze zmian, jakie dokonały się w polskim prawodawstwie po wejściu do UE. Bezpośrednią tego konsekwencją jest również dość częste odnoszenie się do sieci Natura 2000. Większą część, spośród 448 stron publikacji, zajmują opisy gatunków oraz barwne tablice. W ostatniej części poradnika znajdziemy również spis literatury oraz skorowidze nazw opisanych gatunków grzybów, roślin i zwierząt. Czytając książkę łatwo można się przekonać, jak trudnym w realizacji tematem jest ochrona przyrody. Autor wielokrotnie przedstawia różne zawiłości i niedociągnięcia, które stoją na przeszkodzie w realizacji zapisów prawa. Wśród nich pojawiają się m.in. braki finansowe, częściowe zacieranie odpowiedzialności za ochronę przyrody, a także brak oceny efektywności przedsięwzięć ochronnych.
Czytaj więcejPtaki Polski
Ptaki Polski Wiosna 2006 (1)Ornitologia i fotografia przyrodnicza przeżywają wyraźny rozkwit. Dowodem tego jest nowy na polskim rynku kwartalnik poświęcony ptakom, ich poznawaniu, ochronie i obserwacji. Stojące na bardzo wysokim poziomie edytorskim i merytorycznym pismo już od pierwszego numeru przyciąga uwagę doskonałymi fotografiami i ciekawymi tekstami. Wiele spośród nich to krótkie ilustrowane informacje o rzadkich gatunkach obserwowanych ostatnio w kraju, akcjach, interesujących zdarzeniach, nowych publikacjach, a także obozach ornitologicznych. Jednak największą część pisma zajmują artykuły o obserwacjach, badaniach, ciekawych gatunkach i miejscach oraz fotografowaniu ptaków.
Czytaj więcejOchrona przyrody w lasach, tom II - Ochrona szaty roślinnej
Ochrona przyrody w lasach tom II Ochrona szaty roślinnej red. Dariusz J. Gwiazdowicz 2005 Rosnąca rola zagadnień związanych z ochroną leśnej przyrody, wbrew oczekiwaniom, wcale nie sprawiła nagłego wzrostu liczby publikacji, które w sposób szeroki i przystępny, a do tego na dobrym poziomie merytorycznym przybliżają Czytelnikowi tę niełatwą dziedzinę wiedzy. Dlatego z dużym zadowoleniem należy przyjąć drugi tom poradnika (o pierwszym pisaliśmy w „Lesie Polskim” nr 4/2005), przygotowanego przez Wielkopolski Oddział Polskiego Towarzystwa Leśnego. Tym razem grono znakomitych autorów, głównie pracowników naukowych Akademii Rolniczej w Poznaniu, ale również Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i Klubu Przyrodników, przybliża informacje o ochronie grzybów i szaty roślinnej w lasach. Wielką zaletą książki jest jej czytelny układ. Każdy rozdział, prócz wstępu, zwiera informacje o zagrożeniu i ochronie danej grupy organizmów lub omawianego siedliska czy zbiorowiska. Poszczególne rozdziały poświęcone są najistotniejszym z punktu widzenia konieczności ochrony komponentom lasu, a więc grzybom i grzybowiskom, porostom, mszakom, śródleśnym terenom otwartym, mokradłom oraz leśnym zbiorowiskom roślinnym. Ostatni rozdział zawiera akty prawne związane z poruszaną tematyką. Każdy rozdział zawiera też spis pomocnej literatury.
Czytaj więcejNietoperze Polski
Nietoperze Polski Sachanowicz K., Ciechanowski M. Multico 2005 Nietoperze są jedną z najsłabiej poznanych grup ssaków. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu wiedza zarówno o nich samych, jaki i rozmieszczeniu poszczególnych gatunków była zbyt mała, by mogło powstać dzieło takie, jak to dziś prezentowane. Dowodem tego niech będzie to, że do niedawna uważało się, iż w całej Europie żyje 30 gatunków nietoperzy, podczas gdy ostatnie badania wykazały, że faktycznie jest ich przynajmniej 40. Książka podobnych ciekawostek zawiera bez liku i łączy w sobie zagadnienia z zakresu wiedzy popularnej i naukowej. Dlatego może zainteresować profesjonalnych badaczy tych zwierząt, ale również amatorów chiropterologii i zwykłych miłośników przyrody.
Czytaj więcejWołanie z połonin
Wołanie z połoninEdward Marszałek (red.)Ruthenus 2006Nie ma wątpliwości, że obcowanie człowieka z naturą jest czymś wyjątkowym, a już szczególnie wtedy, gdy jest to przyroda surowa, dzika i dobrze strzegąca swoich tajemnic. Osobiście wierzę też w to, że są ludzie, którzy utrzymują z nią niezwykłe, pełne pokory i zrozumienia relacje. Ludzie, którzy dzięki swej postawie osiągają coś, co określiłbym mianem wyższego stopnia wtajemniczenia. Do ich grona bezsprzecznie należą ratownicy górscy. Wywodzą się z różnych grup społecznych i zawodowych, ale łączy ich miłość do gór i chęć bezinteresownego pomagania innym. Wśród nich jest wielu bieszczadzkich leśników. Od 45 lat służą oni turystom, działając w Grupie Bieszczadzkiej GOPR. Właśnie z tej okazji ukazała się książka, dedykowana nieżyjącym już goprowcom.
Czytaj więcejZwierzęta lasu
Zwierzęta lasu NadleśnictwoWejherowo 2006 Powszechny dostęp do komputerów, a przede wszystkim fascynacja od najmłodszych lat grami komputerowymi, całkowicie zmieniły świat wielu współczesnych dzieci. Dotarcie z wiedzą przyrodniczą do wpatrzonego w monitor przysłowiowego Jasia staje się coraz trudniejsze. A przecież wiadomo, że czego Jaś się nie nauczy, tego Jan umieć nie będzie. Z tym problemem postanowili zmierzyć się wejherowscy leśnicy, którzy przy współpracy z firmą Excelo wydali edukacyjną grę multimedialną o leśnych zwierzętach. Projekt autorstwa Marzeny Wysockiej i Jakuba Oleśnickiego jest prosty w założeniu, ale być może dlatego ma szansę dotrzeć do najmłodszych użytkowników komputerów.
Czytaj więcejŚląsk z nieba
Śląsk z niebaJanusz MoczulskiGórnośląska Oficyna Wydawnicza 2005Skojarzenia wywoływane przez określenie Górny Śląsk u większości z nas są chyba podobne. Hałdy, kominy, olbrzymie tereny zdewastowane przez przemysł, niekończące się miasta. I są one słuszne. Jednak Śląsk ma też drugie oblicze. Połacie lasów, unikalne na skalę europejską meandry Odry czy pozostałościpałaców i zamków - oto druga twarz tej ziemi.
Czytaj więcejPtaki Polski cz. 1
Ptaki Polski cz. 1Andrzej G. KruszewiczMultico 2005Mimo tego, iż pierwszy tom tej niezwykłej książki jest na rynku zaledwie od kilku tygodni, już został okrzyknięty następcą ,Ptaków ziem polskich" autorstwa prof. Jana Sokołowskiego, które przez dziesięciolecia były kultową pozycją dla każdego ornitologa. Książka ta z pewnością otwiera nowy rozdział w historii wydawnictw przeznaczonych dla miłośników ptaków. Jest świetna, zarówno pod względem merytorycznym, jak i edytorskim. Znajdziemy w niej opisy 17 rzędów ptaków.
Czytaj więcejGospodarstwo stroiszowo-choinkowe
Gospodarstwostroiszowo-choinkoweAndrzej GorzelakCILP 2005Materiały do tej książki - doświadczenia i przemyślenia, śp. prof. Andrzej Gorzelak gromadził przez lata, w trakcie prowadzenia wielu tematów badawczych. Książka została złożona do druku po zakończeniu przez autora pracy zawodowej, a ukazała się tuż po jego śmierci. Jest to pierwsza na naszym rynku publikacja obejmująca cały zakres zagadnień związanych z prowadzeniem gospodarstw stroiszowo-choinkowych. W opracowaniu, oprócz wyników własnych doświadczeń, autor uwzględnił rezultaty badań naukowych wykonanych w Ameryce i Europie (Niemcy, Dania), gdzie produkcja choinek osiąga znaczne rozmiary i jest źródłem pokaźnych dochodów.
Czytaj więcej